Skal alle få elektrisitet – trengst det ein kraftfull innsats

Sjå føre deg at du må gjere alt av fritidsaktivitetar, lekser og anna husarbeid innan kl. 19. Etter det kan du like gjerne leggje deg; moglegheita til å sjå på TV eller skrolle på mobilen finst ikkje.

Årsaka?

Sola har gått ned, og dermed forsvinn lyset i heimen din. Du har ikkje tilgang til straum!

I dag lever 789 millionar menneske, meir enn dobbelt så mange som befolkninga i USA, utan straum.

Kraftleidningar er i seg sjølv ikkje nok

Moderne velferdssamfunn treng elektrisitet: Til tryggleik, arbeidsplassar, helsetenester, matproduksjon, informasjon, underhaldning og lekselesing om kvelden. Tilgang til rein og rimeleg energi gjev resultat sosialt, helsemessig og økonomisk.

Men kraftverk og leidningar åleine er ikkje nok. Det krev òg gode energilover, at marknaden fungerer, og kontroll og vedlikehald.

For å nå berekraftsmålet om rein energi for alle må fungerande institusjonar og lover liggje i botn. Det gjev gode rammevilkår for investorar, straumkundar og utbyggjarar av nye kraftverk.

Vidare må privat sektor få rom til å vekse. Store investeringar må til. Derfor held det ikkje med berre offentleg kapital og bistand. Det er viktig at selskapa tener pengar, samtidig som straumkundane har råd til straumen, til dømes gjennom tariffar eller lågare straumprisar for dei som bruker lite straum. Først då får ein ei berekraftig forsyning av energi.

Kvalitetskontrollar og vedlikehald senkar risikoen ved slike investeringar. Fleire norske institusjonar og selskap har bidrege med dette i samarbeid med bistandsaktørar og lokale styresmakter.  Kvalitetssikring av kraftlinjeprosjekt er eit døme på slikt arbeid.

Norsk bistand har mellom anna bidrege til at tilgangen på elektrisitet i Uganda har vorte mangedobla på 25 år.

Fornybar energi

Berekraftsmål 7 understrekar òg behovet for å gå over frå fossil energi til fornybar energi. Målet er at alle menneske i verda får tilgang til elektrisitet/rein energi til ein overkomeleg pris innan 2030. Skal alle få straum, trengst det ein kraftfull innsats.

Solenergi gjev arbeidsplassar og straum til landsbyar i Malawi

Eit utvekslingsprosjekt mellom Malawi og Noreg har resultert i ei gründerbedrift som forsyner meir enn 10.000 menneske og 11 skular i seks landsbyar med straum frå solenergi.

Berre 10 prosent av befolkninga i Malawi har elektrisitet heime. Nkhotakota Youth Organization ville gjere noko med dette og starta i 2013 solenergi-bedrifta Kumudzi Kuwale – i samarbeid med elevar frå Flora vidaregåande skule i Sogn og Fjordane, støtta av Norec (tidlegare Fredskorpset).