Klima – Sikre lågutsleppsutvikling og klimatilpassing

Kva 

Utslepp av klimagassar frå menneskeleg aktivitet som energiproduksjon, arealbruk, industri og transport har førebels resultert i ca. 1,1 grad gjennomsnittleg global oppvarming. Klimaendringane har alt svært alvorlege konsekvensar, som hyppigare og meir alvorleg ekstremvêr, havnivåstiging og endra nedbørsmønster. Som ein del av Noreg si oppfølging av Parisavtalen, skal Noreg doble klimafinansiering til utviklingsland innan 2026 og innanfor dette minst tredoble støtta til klimatilpassing, samanlikna med 2020. Klimatilpassingsstrategien Klima, sult og sårbarhet er førande for bistanden Norad gjev til klimatilpassing, og strategien Kraftsamling mot sult integrerer klimatilpassing i innsatsen for matproduksjon. Norad sin strategi og miljøhandlingsplan legg vekt på at alle område av bistanden frå Norad skal bidra til ei grønare verd. 

Kvifor 

Fordi menneske er heilt avhengige av naturen og eit leveleg klima, er det umogleg å nå dei andre berekraftsmåla utan å nå klima- og naturmåla. Mange av dei mest sårbare og fattige menneska i verda lever i område som er utsette for tørke og flaum, der klimaendringar fører til dødsfall, ei auka sjukdomsbyrde, ein meir usikker matproduksjon, mindre tilgang til vatn og materielle tap. Klimatilpassing er derfor ein hovudprioritet for utviklingsland. Dei fattigaste landa er ansvarlege for ein veldig liten del av dei globale utsleppa. For at dei globale klimamåla skal nåast må likevel alle land ha lågutsleppsutvikling. Utviklingsland treng derfor òg støtte til å redusere fattigdom på måtar som ikkje låser dei til høge utslepp på sikt. Sidan alle sektorar bidreg til utslepp og/eller blir negativt påverka av klimaendringar, må alle område av samfunnet tilpassast klimaendringar og utviklast med lågast moglege utslepp av klimagassar. 

Korleis 

Den klimarelaterte bistanden frå Noreg inkluderer mellom anna klima- og skogsatsinga, energibistanden, støtta til klimarobust matproduksjon, Hav for utvikling og tilpassingsbistanden. Dei fleste av dei andre bistandsprogramma Noreg har, bidreg òg til anten klimatilpassing eller lågutsleppsutvikling i nokon grad, t.d. yrkesutdanning som bidreg til grøne næringar eller helsebistanden som m.a. bidreg til å kople klima- og vêrdata til helsedata som eit ledd i klimatilpassinga av helsesystem.

Norad prioriterer fire av dei fem tematiske innsatsområda i klimatilpassingsstrategien: Tidleg varsling og vêrtenester, investering for å førebyggje og handtere tap og skade, naturbaserte løysingar for klimatilpassing og klimarobust matproduksjon. Norad bidreg til heile verdikjeda frå vêrobservasjonar til varslingssystem for ekstremvêr retta mot sluttbrukarar. Norad stør òg bruk av varslingsbasert innsats t.d. mot svolt ved naturkatastrofar. Dette er avgjerande for rask og skadeførebyggjande handling som kan redde liv og verdiar. Bistanden stør fleire program som bidreg til å styrkje beredskapen til utviklingsland mot naturkatastrofar og finansierer forsikringsordningar for land som blir ramma av klimarelaterte katastrofar. Mykje av støtta Norad gjev til auka naturmangfald, bidreg til klimatilpassing i tillegg til lågutsleppsutvikling ved at naturen både vernar mot negative effektar av klimaendringar og bind karbon. Klimatilpassing er integrert i Norad sin matportefølje [lenkje til eiga underside]. Klimaendringane og naturkatastrofar treffer ulike grupper som kjønn, alder og funksjonsevne ulikt. Derfor er inkludering og likestilling viktige innsatsområde i fleire av prosjekta. 

Bistanden til lågutsleppsutvikling stør prosjekt som bidreg til mellom anna fornybar energi [lenkje til eiga underside for Energi], ein meir miljøvenleg skipsfart og berekraftige verdikjeder. Norad stør òg bevaring, restaurering og berekraftig bruk av regnskog [lenkje til underside for Skog] og andre økosystem som er viktige karbonlager, som til dømes våtmarker, mangrovar og tareskog. 

Forsking og kapasitetsbygging er viktige tiltak både for klimatilpassing og lågutsleppsutvikling, og Norad stør fleire prosjekt som har dette som føremål, mellom anna støtte til betring og gjennomføring av klimamålet til utviklingsland under Parisavtalen (NDC-ar).   

Kven/Kvar 

Mykje av Norad si klimafinansiering blir kanalisert gjennom utviklingsbankar som Verdsbanken, Afrikabanken og Asiabanken, klimarelaterte fond som GCF, GEF, Tilpassingsfondet, det multilaterale fondet for implementering av Montrealprotokollen, GFDRR og SEFA og FN-organisasjonar som UNEP, UNDP, UNDRR, WMO, WFP, FAO og IFAD. Andre sentrale internasjonale partnarar er GCA, GIZ, GGGI, EnDev, og ESMAP. Sivilsamfunnsorganisasjonar som får støtte til klimaprosjekt, er mellom anna WRI, Regnskogfondet, WWF, Naturvernforbundet, Utviklingsfondet, Flyktninghjelpen/NORCAP, IDH og the International Land and Forest Tenure Facility.

Fleire norske statlege institusjonar er viktige kunnskapspartnarar i bistanden.

Noreg har inngått eit bilateralt klimapartnarskap med Tanzania der fleire sektorar er inkluderte for å bidra til at Tanzania når klima- og miljømåla sine. Andre viktige samarbeidsland på klimaområdet er Indonesia, Brasil, Peru, Guyana, DR Kongo og Colombia.  

Lenkjer 

• IPCCs rapportar om utsleppsreduksjonar og klimatilpassing 
• Parisavtalen, Sendai-rammeverket 
• IPCCs og IPBES' felles rapport om samanhengane mellom klima og naturmangfald 
• Norad sin rapport Bistandens bidrag til å redusere klimautslipp 

Kontaktinformasjon

For meir informasjon, kontakt Seksjon for natur og klima.